مطلوبیت...

مطلوبیت یعنی لذت بردن از مصرف یک کالا... در اقتصاد قانونی داریم به اسم قانون نزولی بودن مطلوبیت نهایی برای کالاهای عادی ... که معنای مختصر و مفیدش این می شود که ... هر چقدر از این نوع کالاها بیشتر مصرف کنی ... از مصرف آن کمتر لذت خواهی برد...

مثلا فرض کنید بسیار تشنه اید و آبی گوارا به شما داده می شود.... از خوردن اولین لیوان اب بسیار لذت میبرید ... اما لذت مصرف لیوان دوم کمتر می شود .... و مسلما اگر مجبور به خوردن لیوان پنجم بشوید .... نه تنها لذتی نمی برید ...بلکه برایتان  عذاب آور خواهد بود.

اما این قانون  تنها در اقتصاد مصداق ندارد.... بلکه در زندگی فردی و اجتماعی ما هم ... برقرار است . به عنوان مثال فرض کنید بعد از سالها داشتن آرزوی  رفتن به حرم مطهر امام هشتم... برای اولین بار به زیارت امام رضا(ع) می روید... و همراتان شخصی است که برای  دهمین بار به این سفر می آید.... آیا شما از این سفر معنوی بیشتر لذت می برید یا شخص همراهتان؟

یا مثلا مدت های مدید مشتاق دیدار بزرگی... استادی ... دانشمندی ... شخصی... بوده اید که .... به هر دلیلی به او دسترسی نداشته اید... حالا این دیدار اتفاق می افتد ... چقدر از دیدنش شاد می شوید؟ حتی ممکن است دست و پای خود را گم کنید!... اما اگر این دیدار هر روز یا حتی هر هفته تکرار شود چه؟... از این شادی و لذت دیدار اول ... کاسته نخواهد شد؟ نزدیکی ؛ پتانسیل درک لذت را کاهش میدهد... برای همین است که اطرافیان آن شخص ... شوق شما را ندارند!

این قانون در مورد پول و ثروت هم ... کاملا درست است!... ادمی هرچقدر بیشتر پول داشته باشد ... کمتر از مصرف آن لذت خواهد برد... کسی که به راحتی اب خوردن پول میدهد و یک اتومبیل اخرین مدل خارجی میخرد و سوار میشود.... خیلی کمتر از کسی که با هزار زحمت و تلاش ... اندک پولی فراهم میکند و یک ماشین دست دوم ارزان وطنی می خرد .... از اتومبیلش لذت خواهد برد...

شاید برای همین است که در اکثر مکاتب فکری فراگیر ...به رایگان بخشی مالی توصیه شده است... مثل دادن خمس و زکات در اسلام یا  دادن عشر مال در مسیحیت و دین یهود.... 

البته رایگان بخشی با ریخت و پاش بی حساب و اسراف گونه کاملا متفاوت است.... رایگان بخشی برای شخص لذتی پایدار و عمیق به ارمغان می آورد ... اما  مصرف کردن بی رویه و بی حساب پول .... فقط می تواند لذت های کوتاه مدت و سطحی ایجاد کند...رایگان بخشی از حرص مال و ثروت دوستی می کاهد ... اما شما را به فقیر و تهی دست بودن ... تشویق نمی کند ... چون برای رفتن به سطح های بالاتر نیاز و رسیدن به سطوح متعالی تر نیازهای انسان .... بایستی نیازهای ابتدایی ادمی پاسخ داده شده باشد ... ( هرم نیازهای مازلو)

زمانی که دخترم به مهد میرفت ....در مهدش دختری بود که ... دچار افسردگی شده بود!... دختری تقریبا ۵ ساله که پزشکان بیماری افسردگی را در او تشخیص داده بودند !!... دلیلش این بود که پدر و مادر این دختر ... هرچه او میخواست بلافاصله برایش تهیه می کردند.... به گفته ی مادرش  این دختر تنها یک اتاق بزرگ  مخصوص اسباب بازی هایش داشت... اسباب بازی هایی که از سراسر دنیا برایش تهیه کرده بودند.... و یک اتاق مخصوص لباس ها و و سایل شخصی اش...

این مادر با بغض و ناراحتی می گفت که .... دیگر هیچ چیز و هیچ کاری دخترم را خوشحال نمی کند... چون چیزی در دنیای این دختر ۵ ساله وجود ندارد که ... ارزوی داشتنش را داشته باشد!...( به این وضع می گویند مطلوبیت نهایی اش صفر شده!!!)

شاید برای همین است که بهترین دعا برای دیگری ... آرزوی داشتن به قدر کفایت و لزوم از هر چیزی باشد... نه بیشتر از آن...