پهلوانان !!

قهرمانان در همه جوامع وجود دارند ، در همه مکاتب و در همه ی فعالیت ها !! قهرمان شدن و یا قهرمان پروری کار ساده ای نیست و یک عالمه برنامه ریزی ، مدیریت و تلاش طلب می کند ... مسایلی که غالبا در پشت پرده ی قهرمانی قرار می گیرند و آنچه ما می بینیم ماحصل این فعالیت ها می باشد که روی سِن نمایش داده می شود و یا در کتاب ها معرفی می گردد.

قهرمانان غالبا شخصیت ای واقعی هستند که در روی سکوهای ورزشی و یا مسابقات مختلف و سنجش های دیگر قرار می گیرند و یا بواسطه برخی فعالیت ها جایگاه خاصی را بدست می آورند ، گاه قهرمان یک شخصیت غیرواقعی است که آفریده ی ذهن یک نویسنده می باشد ، هر قدر نویسنده به نیازها ، داشته ها و مفهومی که مدنظر دارد ، اِشراف بیشتری داشته باشد می تواند قهرمان شسته رفته تری خلق بکند و اگر در اینکار توفیق خاص داشته باشد ، قهرمانش را تا سالهای سال می تواند سرپا نگه دارد !! مانند فردوسی که باآشنایی از تاریخ پیشدادی  ایران و افسانه های مانده در میان مردم و نوشته های گوناگون و بهره گیری از دانش ها و معلومات هایی که در پیرامونش وجود داشت ، توانست اثری ماندگار خلق کرده و شخصیت ها و قهرمان های ویژه ای بیآفریند که نه تنها سالهای سال در میان فرهنگ ایران زمین زنده بمانند بلکه شاهکارش را بعنوان یکی از ستون های ماندگار ادبیات جهان معرفی نماید .

شاهنامه ی فردوسی پُر است از انواع قهرمانان ، زنان و مردانی که عاشق پیشه بودند ، جنگآور بودند ، سیاستمدار بودند و چه در جایگاه شخصیت منفی و چه بعنوان شخصیت مثبت ، در ایفای نقش خود چند سر و گردن از افرادی که پیرامون خود داشتند بالاتر بودند ؛ بیژن ، سیاوش ، سهراب ، منیژه ، گرد آفرید ، تهمینه و ... همه ی اینها قهرمانان شاهنامه بزرگ فردوسی بودند و در این میان یکی بنام رستم ، یک سر و گردن از بقیه قهرمانان بالاتر قرار داده شده است و بواسطه کمک هایی که از سیمرغ می گیرد و ... شده است پهلوان داستان های فردوسی !!

در فیلم ها و سریال های خارجکی هم قهرمان های زیادی وجود دارد ، قهرمان پروری را بصورت آنچه که امروز می شناسیم و برای خود دانش مدونی شده است را ما از آنها بیادگار داریم ، بنگاه های استعداد یابی ، پایگاه های قهرمانی ، استعداد های درخشان ، برنامه ریزی های مدون و ... کارهایی است که در عصر نوین دیگران پیشرو بوده و ما بعد از اینکه، یکی پس از دیگری جایگاههای خودمان را ا زدست دادیم فهمیدیم که باید از همان راهی برویم که دیگران می روند ...

در فیلم ها و سریال ها برای معرفی دیدگاه و فرهنگی که مدنظر تهیه کننده ها و دست اندرکاران پشت صحنه می باشد ، قهرمانان ساخته و پرورده می شوند ، هیچ فیلمی بدون قهرمان تولید نمی شود ، قهرمان ساده ترین معنایش را در فیلم ها پیدا می کند ؛ کسی که بشود روی او زوم کرد !! شخصیت های این چنینی دیر یا زود فراموش شده و یا قهرمانان جدید جای آنها را می گیرند ، ولی برخی از این قهرمانان بدلایلی ماندگاری بیشتری می یابند ، تقویت نقاط ضعف آنها و محبوبیت و مطلوبیتی که در پیش تماشاچی ها پیدا می کنند آنها را یک رده از قهرمانان بالاتر می کشاند ، و با یک پسوند آنها را از هیرو به سوپر هیرو ارتقاء می دهند ، یک قهرمان ویژه !!

ولی آیا سوپر هیرو یا قهرمانِ قهرمانان می تواند جایگاهی همانند یک پهلوان داشته باشد!؟ جایگاه پهلوانی ، جایگاهی ست که هر قهرمان در خیال خود آن را می پروراند ، مانند خود جایگاه قهرمانی که آرزوی خیلی از افراد معمولی می باشد ، برخی ها خیلی زود پی می برند که توی آن ردیف ها نیستند و خود را رها می کنند ولی برخی ها نسبت به آنچه در فرهنگ و عرف جامعه ی خود سراغ دارند ، در صدد رساندن خود به آن جایگاه هستند ...

متاسفانه بدلایلی که هم می تواند ریشه در فهم فرهنگی داشته باشد و هم از طمع اجتماعی نشات گرفته باشد ،برخی ها دوست دارند تا پهلوانی را در همان ردیف و جنس قهرمانی و با یک پله بالاتر تعریف بکنند تا بار معنوی پهلوانی آن حذف شده و راه دستیابی به آن آسانتر بشود ، نمونه ی آن را در کشتی که ورزش سنتی کشور است می بینیم ، همه ساله یک مسابقه برگزار می شود تا قهرمانان سابق کشتی ، غالباً از نوع سنگین وزن (!!) ، یکی را بعنوان جهان پهلوان معرفی نموده و بازو بندی به بازویش ببندند تا بنوعی از فراموش شدگی جلوگیری نماید ... و شاید برای برخی رشته های ورزشی دیگر هم این کا ر را بکنند که این امر نشان می دهد حوزه ورزش در تبدیل قهرمانان خود به پهلوان جدیت بیشتری دارد !! ولی هم ما و هم آنها می دانیم که آنها در نهایت پاک بودن روش کار و گزینش صحیح نهایتاً قهرمان قهرمانان هستند ولاغیر.

بدور از همه ی حواشی و قصد و اراده هایی که در همه ی زمان ها متداول بوده ، پهلوانان همیشه بوده و هستند ، مقید به رشته ی خاصی نبوده و نیستند ، پهلوانان قابل پرورش نیستند ولی افراد مختلفی می تواند در پهلوان شدن آنها نقش داشته باشد. شاید نکته ی انحرافی داستان پهلوانی این باشد که پهلوان بواسطه ی برخی توانایی ها همیشه یک سر و گردن از مردم عادی بالاتر می باشد و همین ذهنیت باعث شده تا عامه پهلوانی را ادامه قهرمانی تصور کرده و با شنیدن نام پهلوان یاد بازوهای کلفت ، سبیل ، یال و کوپال بیافتند ، مانند عکس هایی که برای حضرت علی (ع) کشیده و در زورخانه ها نصب می کنند !! بعد از انقلاب یک حرکت خاصی شد و ورزشگاهها به عبارت معروف " قو علی خدمتک جوارحی " مزین شدند تا هرچند نمادین و مختصر،  نشان بدهد شرط پهلوانی ، معنویت نهفته در قهرمانی است و نه ادامه آن .

آنچه ذکر شد قهرمانی و پهلوانی در بوته ی مقایسه بود ، و قهرمانی شق دیگری هم دارد که برای مقایسه با دیگران نیست ، و آن قهرمانی و پهلوانی در زندگی شخصی است ... قهرمان بودن موفقیتِ شخصی طلب می کند و پهلوان شدن توفیقی الهی ... قهرمان بودن یک گام از خویش بیرون گذاشتن است و پهلوان شدن یک گام به خدا نزدیک شدن ؛ چه بسا فقیری پای سفره ی قناعت و بندگی خود پهلوانی باشد و کسی که میلیاردها درآمد دارد هنوز به غنای شخصیت خود نرسیده باشد و بفکر زراندوزی بیشتر و بفکر قهرمان و نام آور شدن .